Kan het PVB of PAB gebruikt worden bij het inschakelen van een therapiehond?
Het persoonlijk assistentie budget kan hiervoor gebruikt worden. Dit kan dan bijvoorbeeld gebruikt worden bij het trainen of begeleiden van honden tot therapiedier.
Wat is net het verschil tussen een passief en actief therapie dier? In welke mate kan de hond helpen bij een persoon met een beperking?
Actieve therapiedieren zijn dieren die bij de begeleider blijven. Zij gaan dan mensen helpen in woonzorgcentra, scholen (klashond, leeshond, …) en worden ingezet bij therapeuten.
Passieve therapiedieren zijn getraind om iets te doen met de eigenaar, de hond blijft dus bij de persoon en niet bij iemand extern. Zo zijn er honden opgeleid tot seizure response dog (bij mensen met epilepsie), diabetic alert dog (bij mensen met diabetes, zij geven dan aan wanneer een hypo/hyper plaatsvindt), honden die ingezet worden bij autisme en natuurlijk nog de buddyhonden.
In welke mate een hond kan helpen bij een persoon met een beperking hangt af van de beperking. Honden kunnen helpen met dingen oprapen, deuren open en dicht doen, emotionele steun bieden, bieden van een veiligheidsgevoel etc.
Wat zijn de soorten activiteiten die net gedaan worden met een hond bij mensen met een beperking?
Actieve therapiehonden worden O. a. ingezet bij educatieve projecten in scholen, knuffelsessies, leeshonden, kine-activiteiten, enz…. Als een persoon bijvoorbeeld een handblessure heeft, kan het een mogelijkheid zijn om potjes met snoepjes open te doen en dan de hond een snoepje te geven wat over het algemeen veel voldoening geeft. Ook kan men balletjes gooien met de slechte hand zodat de hond dit apporteert, zo is er ook interactie met de hond. Vanzelfsprekend is de hond dan ook de beloning van de oefening. In samenspraak met de ergotherapeut bekijkt men hoe de hond kan geïntegreerd worden.
Passieve therapie honden worden dan weer ingezet om het dagelijks leven van mensen te vergemakkelijken. Zo kan de hond iets oprapen bijvoorbeeld een sleutel, pen of gsm. Dit lijkt makkelijk te bereiken maar hier gaat een intensieve training aan vooraf. Een hond heeft van nature niet graag metalen voorwerpen in zijn mond dus het moet aangeleerd worden, net zoals het apporteren. Ook kan deze hond kasten en deuren open en dicht doen, maar ook kleding uittrekken. Het kleding uittrekken gebeurt dan door middel dat de hond aan de mouw trekt en het zo makkelijker maakt om een kledingstuk uit te trekken.
Het heeft ook een sociale meerwaarde: Als de persoon met een beperking met de hond gaan wandelen, gaat de aandacht vooral naar de hond gaat en niet naar de persoon met een beperking. Meestal weten mensen niet goed hoe ze een persoon met een beperking moeten benaderen, dit vergemakkelijkt de hond dan. De hond wordt meestal gespreksonderwerp.
Wat is de succesmarge bij personen met een beperking? Is iedereen gebaat met een hond als therapie dier?
Niet iedereen is gebaat met een therapiedier. Honden hebben ook hun behoefte en daaraan met de therapiegever ook aan kunnen voldoen. Het is ethisch niet verantwoord om een hond toe te kennen aan iemand die niet in de noden van een hond kan voorzien.
Verkeerd geselecteerde honden halen de succesmarge naar onder. Zo zijn er bijvoorbeeld honden die qua gedrag niet geschikt zijn. Zo kan een hond bijvoorbeeld bij een wandeling met zijn baasje in de rolstoel de rolstoel vooruit trekken, wat gevaarlijk kan zijn. Ook gedragsproblemen bij een hond halen het succesmarge naar onder. Een goede screening en een goede matching is daarom zeer belangrijk. Zo bestaat er de MAG-test, die worden afgenomen door een gediplomeerd gedragskeurmeester. De hond moet voorspelbaar, controleerbaar en trainbaar zijn.
Wordt bij mensen met beperking de voorkeur gegeven aan groepsactiviteiten of individuele activiteiten?
Beiden kan. Een voorwaarde voor groepsactiviteiten is dat de personen met een beperking op dezelfde golflengte of problematiek functioneren. Als dat het geval is, kan een groepsactiviteit zeer waardevol zijn. Zo kunnen de personen sociaal met elkaar zijn, een kringgesprek hebben over de hond, wat dan weer een extra contactmoment is. Anders is het misschien beter om individuele activiteiten te doen zodat er kan ingewerkt worden op de specifieke noden van de persoon in kwestie.
Welke interventies bestaan er?
Hierin onderscheiden we 4 soorten interventies namelijk: Animal Assisted Therapy, Animal Assisted Education, Animal Assisted Activities en Animal Support.
Welk ras is het meest geschikt voor het geven van therapie aan mensen met een beperking?
In tegenstelling tot wat de meeste mensen denken, is er geen optimaal ras. Labradors en Golden Retrievers worden meestal ingezet, maar dit is eerder een cliché. Alle honden kunnen geschikt zijn, van een herdershond tot een Amerikaanse Stafford. Of ze geschikt zijn hangt of van het karakter van de hond. Wat ook een rol speelt is de voorkeur van de eigenaar. Zo zijn er bijvoorbeeld personen die het vervelend vinden om hun hond te laten trimmen. Maar ook kan het zijn dat de persoon een voorkeur heeft voor een grote, middelgrote of kleine hond. Zelf heb ik al veel verschillende rassen geschikt bevonden om te functioneren als een therapiehond. Het is belangrijk om tegemoet te komen aan de voorkeuren van de persoon want het is veel fijner om een hond te nemen die je zelf graag hebt. En dat de hond het optimale karakter heeft voor zijn taak.
Waarom net kiezen voor therapie met een hond? Waarom is dit beter dan de klassieke manieren van therapie geven?
Als je voor een dier kunt zorgen is dit een grote meerwaarde. Een hond oordeelt en veroordeelt niet. Ook ligt de motivatie hoger omdat het een onschuldig wezen is, je wilt er iets voor betekenen, je wilt ervoor zorgen. Aangezien een hond structuur nodig heeft, brengt dit ook structuur in het leven van de eigenaar. Dit vergt dus ook verantwoordelijkheidszin van de eigenaar. Dit zijn allemaal extra dingen die je er gratis en voor niks bijkrijgt. Een hond kan ook zorgen voor veiligheidsgevoel, hij is altijd bij je. Ook is de duurtijd van ‘therapie’ langer. Bij een therapeut kom je veel minder, ongeveer een uurtje per maand of per week. De hond is er (bijna) altijd.
Welke vaardigheden kunnen bereikt worden met het geven van therapie aan mensen met een beperking?
Er zijn allerlei mogelijke vaardigheden die kunnen bereikt worden. Ik denk bijvoorbeeld aan motorische vaardigheden (hond helpt met revalideren, versterken van de fijne motoriek), cognitieve vaardigheden (kennis over de hond vervaardigen, mentale vaardigheden ontwikkelen, ….), sociale vaardigheden (verantwoordelijkheidszin, communicatie, ….), etc.
Zijn er risico’s verbonden aan het samenwerken met honden?
Een hond blijft een dier, dus de screening blijft heel belangrijk. Als een screening juist gebeurt is het risico quasi nul. Er wordt getest op gedrag en gezondheid. Ook leer je je hond inschatten, bijvoorbeeld wanneer hij stress heeft weet je hoe je moet handelen. Er is altijd een risico maar dat heb je ook als je met de auto rijdt. Het risico is ook hoger bij mensen die niet weten wat ze doe, zo kunnen er bijtincidenten voorvallen en dit geeft de sector een slechte naam.
Wij maken altijd een risico analyse op.
Is deze soort therapie een erkend beroep?
Het trainen van therapiedier of therapiedierbegeleider zijn is nog geen erkend beroep. Wel is het een beschermde titel, dit wil dus zeggen dat je je niet zomaar een therapiediertrainer(R) of therapiedierbegeleider(R) kunt noemen zonder de nodige erkende opleidingen. Een eerste stap van de overheid is dat je educatief verlof kan aanvragen om je bij te scholen. Ik denk dus dat we wel meer en meer gaan naar een erkend beroep.
Heleen Gielen